Atatürk Bilecik'e ilk olarak, Milli Mücadele’nin ilk yıllarında ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile İstanbul Hükümetinin açıktan açığa çatışmaya girdiği aylarda, 5 Aralık 1920’de gelmiş ve burada bir gece konaklamıştır.

Ankara’da Mustafa Kemal’in çevresinde kümeleşen, onunla temsil edilen Milli Hükümetin güçlendiğini ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ordularının Doğu Cephesindeki başarılarını gören Padişah Vahdettin, 1920 yılı Ekim ayı ortalarında Sadrazam Damat Ferit Paşa’yı azletmiş, yerine daha ılımlı bir hükümet kurması için Tevfik Paşa’yı atamıştı. 21 Ekim 1920’de kurulan Tevfik Paşa Hükümeti, Mustafa Kemal’le bir anlaşma yolu aramaktaydı. Görüşmek üzere Ankara’dan bir buluşma yeri ve tarihi isterler. Atatürk, 5 Aralık 1920’de Bilecikte İstanbul temsilcileri ile görüşebileceğini bildirir. İstanbul Hükümetinin temsilcileri, Dahiliye Nazırı Ahmet İzzet Paşa başkanlığında, Bahriye Nazırı Salih Paşa, Ziraat Nazırı Hüseyin Kazım Bey, Rasathane Müdürü Fatin (Gökmen) ve Dışişleri memurlarından Münir (Ertegün) Bey'in dahil olduğu bir heyet halinde, 5 Aralık 1920 günü Bilecik’e gelirler. Atatürk te Batı Cephesi Komutanı İsmet (İnönü), Celal (Bayar), Eskişehir İstiklal Mahkemesi üyesi Muhiddin Baha (Pars) ve Kılıç Ali ile birlikte aynı gün Bilecik’e gelir. İlk buluştuklarında Atatürk, İstanbul’da bir hükümetin varlığını tanımadığını, eğer böyle bir hükümetin temsilcileri olarak gelmişlerse, görüşmeyeceğini kesin ve açık bir dille bildirir. Gelenler, çaresiz bir şekilde, sıfat ve yetkisiz olarak Atatürk’le konuşurlar. "Bilecek Mülakatı" denilen bu görüşmeden sonra Atatürk, heyetin İstanbul'a dönmesine izin vermez. Atatürk geceyi Bilecik’te geçirir. Ertesi günü 6 Aralık 1920’de, İstanbul hükümeti temsilcileriyle birlikte Ankara’ya döner. 19 Mart 1921 tarihine kadar bu kişileri Ankara'da tutar.

Atatürk Milli Mücadele’den sonra çıktığı yurt gezileri sırasında zaman zaman trenle Bilecik İstasyonundan geçmiştir. İlk yurt gezilerinden birinde, 16/17 Ocak 1923 gecesi İzmit’te bir basın toplantısı yapmış, burada üç gece kaldıktan sonra, 19 Ocak 1923 günü Bursa’ya gitmek üzere İzmit’ten Bilecik’e gelmiş, törenle karşılandıktan ve Bilecik’te kısa bir duraklamadan sonra, hemen Bursa’ta geçmiştir.

Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım, 14 Ocak 1923 günü İzmir'de vefat etmiştir. Latife Hanım, o esnada bir yurt gezisinde olan Atatürk'e başsağlığı dileklerini iletir. Atatürk Bilecik'te bulunduğu sırada Latife Hanım'a şu telgrafı gönderir:

- Annemin son saatlerini, sizin şefkatli bakım ve dikkatiniz altında geçirmiş olması cidden beni avutuyor. Çok teşekkür ederim.

20 MAYIS 1926 - 20 MAYIS 1926

Atatürk'ün Bilecik’i ve Bilecik’in bir ilçesi olan Bozöyük’ü daha uzun süreli ziyareti 20 Mayıs 1926 tarihine rastlar.

7 Mayıs 1926'da Konya’dan başlayarak bir güney Anadolu gezisine çıkan, Tarsus, Silifke, Mersin ve Adana’dan sonra tekrar Konya'ya gelen Atatürk, buradan hareketle, Bozöyük’te birkaç ay önce işletmeye açılan Kereste Fabrikası’nı ziyaret etmek üzere 20 Mayıs 1926 günü saat 9:45'te Bozöyük İstasyonuna gelir. Bilecik Valisi Tevfik, Yozgat Milletvekili Salih (Bozok), Sinop Milletvekili Recep Zühdü, Canik Milletvekili Talat Avni, Ertuğrul Milletvekili ve fabrikanın kurucusu İbrahim (Çolak) Atatürk’ü karşılarlar. Hepbirlikte otomobillere binerek Kereste Fabrikası’na giderler.

Bozöyük Kereste Fabrikası 1926 yılı Şubat ayında işletmeye açılmıştı. 24 Km. lik hava, 9 Km. lik dekovil hattı vardı. Günde 220 m³ kereste işliyordu. Atatürk bütün bu bilgileri dinledikten ve fabrikayı gezdikten sonra, öğleye doğru İbrahim (Çolak)'ın köşküne gelir. Atatürk yemekte bir konuşma yapar. Bu konuşmasında, İbrahim (Çolak)'ın Milli Mücadele yıllarındaki hizmetinden, başarılarından bahseder. Bu teşebbüsü ile de "hayat, faaliyet, medeniyet, ümit tecessüm ettiren bir eser meydana getirdiğini" ifade ile "Memleket ve Millet için bunun gibi faydalı müesseseler vücuda getirmek elzemdir. İbrahim Bey’in memlekette çok olduğunu kabul eğitim müteşebbisler için müşevvik telakki edilmesini temenni ederim. Cumhuriyet Hükümetinin, namuslu, vatansever, cumhuriyete bağlı, iş sahiplerine daima yardımcı ve destekleyici olacağına şüphe edilmemelidir" diyerek sözlerini tamamlar.

O gün saat 15:00'te otomobillerle Bilecik’e hareket edilir. Atatürk Hükümet Konağında bir süre dinlenir, şehrin sorunları üzerinde konuşur. Akşama doğru Bursa'ya gitmek üzere Bilecik'ten ayrılır.

BİLECİK'TE ÇEKİLMİŞ FOTOĞRAFLARI

Kaynaklar:

1- Mehmet Önder, Atatürk'ün Yurt Gezileri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Birinci Baskı, 1975

2- Utkan Kocatürk, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2007

3- Fotoğraflarla Atatürk, Genelkurmay Personel Başkanlığı, Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı Yayınları, 2015

4- Erol Mütercimler, Fikrimizin Rehberi, 2008

5- Andrew Mango, Atatürk, 2004

6- Salih Karaoğlu, Kurtuluş Savaşı Destanı, 2010